صنایع دستی مکزیک

صنایع دستی مکزیک با توجه به تنوع فرهنگی و قومیت‌های مختلف در این کشور، بسیار گوناگون هستند و در هر منطقه‌ای از کشور مکزیک صنایع دستی منحصر به فردی تولید می‌شود.  اگر شما قصد سفر به کشور مکزیک را دارید و قصد دارید قبل از سفر با سوغات مکزیک و آثار هنری این کشور آشنا شوید یا به عنوان یک محقق در زمینه صنایع‌دستی کشورهای مختلف جهان تمایل به کسب اطلاعات در مورد هنرهای دست‌ساز مکزیک دارید در این مطلب انواع صنایع‌دستی مکزیک به همراه تاریخچه صنایع‌دستی در مکزیک شرح داده شده است.

انواع صنایع‌دستی مکزیک

صنایع دستی کشور مکزیک به عنوان یکی از مهمترین صنایع دستی جهان شناخته می‌شوند و در سراسر جهان به عنوان آثار هنری زیبا و چشم‌نواز شناخته می‌شوند. با توجه به پیشینه‌ی تاریخی و نیز اختلاط‌ فرهنگ اروپایی با سنت‌های بومی، صنایع‌دستی مکزیک از تنوع مطلوبی برخوردار است که در ادامه مهم‌ترین هنرهای دستی مکزیک یا صنایع‌دستی این کشور توضیح داده شده‌ است.

صنایع‌دستی سفالگری

سفال مکزیکی به دوران پیش از کلمبیا بازمی‌گردد، اما تا زمانی که اروپایی‌ها وارد شدند تکنیک‌هایی مانند چرخ سفالگری معرفی نشدند. صنایع‌دستی سفالگری، جزء محبوب‌ترین صنایع‌دستی مکزیک شناخته می‌شوند.

 محصولات این رشته به دور روش کاملا دستی و نیز با استفاده از چرخ و گل رُس تهیه می‌شود. کوره‌ها عموماً سنتی بوده و سوخت مصرفی آن‌ها هیزم است. تولیدات روستایی عموماً بدون لعاب ولی دارای تزئینات مختلف از جمله برجسته‌کاری و مشبک‌کاری است و روستاهای اطراف شهر آخاکا مرکز عمده‌ی ساخت و عرضه آن است. قدیمی‌ترین نوع لعاب که روی کاشی نیز مصرف می‌شود Talavera نام دارد و در شهر پوئبلا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کامل‌ترین شیوه لعاب دادن اشیاء سفالین که همراه با نقاشی به‌صورت زیر لعاب می‌باشد، مربوط به شهر تزین و تزون تزان (Tzin Tzun Tzan) است. مناطق عمده‌ی دیگر تولید سفال و سرامیک عبارتند از روستاهای اطراف میچوگان آتزامپا و هُیدالگودولورِس.

شیشه‌گری دستی

هرچند این رشته نیز پیشینه‌ی تاریخی طولانی در مکزیک برخوردار است ولی پس از ورود اروپایی‌ها توسعه‌ی چشمگیری یافت و امروزه یکی از پُر رونق‌ترین صنایع‌دستی مکزیک بوده که تولیدات آن در بازار ایالات‌متحده با فرآورده‌های شیشه‌ی ایران رقابت می‌کند. مراکز عمده‌ی تولید صنایع‌دستی شیشه‌گری مکزیک، شهرهای گوادال‌خارا و مکزیکوسیتی می‌باشد. در این رشته صنایع‌دستی، موقعیت مکزیک در قاره‌ی آمریکا را می‌توان با جایگاه شیشه‌گری دستی ایران در قاره‌ی آسیا و ایتالیا در قاره‌ی اروپا مقایسه کرد.

اشیاء لاکی

این‌گونه محصولات نیز با پشتوانه‌ای بسیار قدیمی در شهرهای اوروآپان، میچوگان و گورِرُو در مواردی به صورت برجسته و با استفاده از روغن‌ها و زرین‌های طبیعی ساخته و پرداخته می‌شوند.

صنایع‌دستی مسی

صنعتگران مکزیک از مس برای انواع صنایع‌دستی مانند بشقاب، وسایل تزئینی، کاسه و کوزه استفاده می‌کنند. در برخی از بهترین نمونه‌های مبلمان مکزیکی دست‌ساز از این فلز فوق‌العاده استفاده می‌کنند. صنعتگران با استفاده از تکنیک‌های قدیمی مس را با دست می‌کوبیدند تا آن را به اشکال مختلف درآورند.

پارچه‌بافی

این رشته دارای تنوع و گستردگی زیادی می‎‌باشد و مهم‌ترین انواع آن عبارتند از:

• ساراپس (Sarapes): این نوع پارچه از پشم بافته شده و حالت شال دارد ولی به علت سنگینی وزن از آن به‌عنوان دیوارکوب، روتختی و حتی زیرانداز نیز استفاده می‌شود.
• رِبوزو (Rebozo): این مدل پارچه با استفاده الیاف پشمی و پنبه‌ای بافته شده و معمولا از آن لباس بلند زنانه تهیه می‌گردد.
• کَپَنَک‌های پیل (Haipil): از این پارچه بیشتر برای تهیه‌ی کُت بلند مردانه که گاه تا زانو می‌رسد، بافته می‌شود. کُت مربع شکل پشمی مزبور به کپنک مورد استفاده‌ی چوپانان ایران شباهت زیاد دارد.
• کچِ‌کِه مِتل (Quechquemeti): این نوع پارچه به‌صورت شال مثلثی است که با استفاده از طرح‌ها و رنگ‌های بسیار زیبا، روی آن را قلاب‌دوزی می‌کنند. به علاوه بافت انواع پارچه‌های پنبه‌ای و کتانی نیز برای مصارف گوناگون به ویژه در نواحی گرم کشور متداول می‎باشد.
• شال (Shawl): این لباس سنتی مکزیکی پس از تسخیر اسپانیا، زاده‌ی اختلاط فرهنگی بود. تاریخ استفاده از آن حداقل به 500 سال قبل بازمی‌گردد. زنان آن زمان از آن برای پوشاندن سر خود هنگام ورود به معابد استفاده می‌کردند. بعدها به نمادی از زنان مکزیکی تبدیل شد و به‌عنوان لباس مشخصه زنان انقلابی پذیرفته شد.

فلزکاری

ساخت اشیاء فلزی شامل مس، برنج و آلیاژ و نیز زیورآلات در بیشتر نقاط کشور متداول است ولی بهترین طراحان سازنده‌ی زیورآلات در شهرت تاکسکو می‌باشند. اشیاء مسی قلمزنی‌ شده نظیر انواع گلدان و ظروف مختلف بیشتر در شهر سانتاکلارا تولید می‌شود.

ساخت اشیاء، مجسمه‌ها و تندیس‌های گوناگون از سنگ این رشته در حقیقت میراث کهن بومیان بوده و امروزه در تزئین بناها به میزان گسترده‌ای از آن استفاده می‌شود.

صنایع‌دستی چوبی

در مکزیک، انواع گسترده‌ای از صنایع‌دستی چوبی را خواهید دید که در حالت طبیعی باقی‌مانده یا لاکی شده‌اند. اکثر مبلمان از چوب کاج ساخته ‌شده‌اند، اما برخی از خیره‌کننده‌ترین قطعات از چوب ماهون مرغوب که از جنگل‌های جنوب مکزیک تهیه ‌شده‌اند، ساخته ‌شده‌اند. صندوقچه‌های جعبه لاکی، سینی‌ها و حتی تنه‌ها از چوب‌های معطر تولیدشده در جامعه ایالتی گوئررو در اولینالا ساخته ‌شده‌اند.

صنایع‌دستی چرمی

اگر به دنبال چکمه‌های کابویی ارزان‌قیمت، یک کیف زینتی چرمی، یا حتی یک کیف پول کوچک هستید، مکزیک جایی برای رفتن است. صنعتگران لئون، گواناخواتو به دلیل مهارت خود در درمان پوست و ساخت اقلام چرمی شهرت جهانی دارند. معمولا از چرم گاومیش و پوست گراز برای تهیه‌ی انواع تابلوهای آویز، کیف و ساک و مبلمان که روی آن‌ها را با مهارت خاصی نقاشی می‌کنند، استفاده می‌گردد.

حصیربافی

با استفاده از نی، ساقه‌ی برخی از گیاهان و نیز برگ درخت نخل وحشی، انواع سبد، قفس پرندگان، کلاه لبه پهن، حصیر، زیرانداز و غیره بافته می‌شود.

صنایع‌دستی گِل سیاه

آثار ساخته شده از گِل سیاه (black Mud) که به‌عنوان صنایع‌دستی منحصربه‌فرد در کشور مکزیک نظر گرفته می‌شود، به یکی از محبوب‌ترین سبک‌های هنری در میان کلکسیونرهای (مجموعه‌داران) صنایع‌دستی مکزیکی تبدیل شده است. کشف این سبک هنری در سال 1950 توسط رزا رئال متئو د نیتو، در کارگاه او واقع در شهر سن بارتولو کویوتپک، اواکساکا بود.

او مشاهده کرد که می‌تواند رنگ و درخشندگی خاک رُس را با استفاده از روش پخت و صیقل دادن تغییر دهد و موفق شود هر قطعه را به رنگ مشکی براق به دست آورد.

ساخت اشیاء تزئینی

ساخت عروسک با لباس محلی، ماسک و کایت از کاغذهای موم اندود با تلفیق رنگی بسیار جالب از جمله سایر رشته‌های قابل ذکر صنایع‌دستی مکزیک می‌باشد.

کلاه چارو یا شارو

یکی از محبوب‌ترین صنایع‌دستی در مکزیک، کلاه شارو است. این اکسسوری از تلفیق فرهنگ مکزیکی و اسپانیایی و در نتیجه تصاحب لباس اسپانیایی متولد شد. علاوه بر این که برای پوشاندن خود از خورشید از این کلاه استفاده می‌شد و زمانی استفاده از این مدل کلاه نمادی از موقعیت اجتماعی بود.

با گذشت زمان، این کلاه دگرگون شد و با چیزها و مواد خاصی مانند گلدوزی دستی با الیاف نخ با رنگ‌های مختلف، به ترکیبی عجیب از لباس، لوازم جانبی و آثار هنری با ویژگی‌های بسیار مکزیکی تبدیل شد؛ بنابراین تبدیل شدن به نمادی از هویت فرهنگی. امروزه، در هر نقطه از جهان، کلاه چارو نماینده مردم مکزیک، چارو، ماریاچی و خود مکزیک است.

صنایع‌دستی نقره

مجموعه‌های غنی نقره‌ای که در کوه‌های تاکسکو مدفون شده بودند، پایه و اساس ثروت استعماری مکزیک را فراهم کردند. جواهرات نقره‌ای و سایر آثار هنری مبتنی بر نقره را می‌توان در سرتاسر مکزیک یافت، اما برای یافتن قطعات پیچیده ساخته شده باید استادان واقعی تجارت آن‌ها را پیدا کنید.

زیورآلات و ظروف نقره از یکی از گران‌بها‌ترین فلزات موجود در طبیعت ساخته می‌شود. در Taxco از زمان‌های قدیم از نقره برای ساخت قطعات مختلف کاربردی و هنری استفاده می‌شده است. امروزه محصولات ساخت شده با نقره در مکزیک این ویژگی را دارند که بهترین نحو از نقره در آن‌ها استفاده شده است و مرغوب‌ترین صنایع‌دستی نقره در این کشور تولید می‌شود.

کدوهای رنگ‌شده

در نسل‌های مختلف در کشور مکزیک از پوسته‌های سخت میوه‌های مختلف کدو در مکزیک برای ساخت کاسه، فنجان و دیگر ظروف استفاده می‌کردند و ظروف دست‌ساز هنری زیبایی خلق می‌کردند. میوه درختان جیکارا بیشتر برای این کار استفاده می‌شود. صنعتگران مکزیکی کدو را با لایه‌هایی از خمیر یا رنگ می‌پوشانند و اجازه می‌دهند هر لایه قبل از استفاده از لایه بعدی خشک شود. لایه آخر قبل از محافظت با لاک روغنی با طرح متمایز خود صنعتگر رنگ شده است.

نقاشی روی پوست آمات

نقاشی پوست آمات یک هنر عامیانه مکزیکی است که در ایالت پوئبلا توسعه یافته است، اما امروزه عمدتاً در ایالت گوئررو انجام می‌شود. این فرآیند هم شامل ایجاد کاغذ پوست و هم نقاشی روی آن است که اغلب برای به تصویر کشیدن صحنه‌های رنگارنگ زندگی روزمره، تاریخ یا طبیعت انجام می‌شود.

طرح‌های رنگارنگ را می‌توان روی کاغذ قهوه‌ای رنگی یافت که این ماده آمات نام دارد و از پوست درخت تهیه می‌شود. بیشتر بازارها نمونه‌های بی‌نظیری از این هنر را به فروش می‌رسانند. با این حال، قطعات صنایع‌دستی بر روی کاغذ با کیفیت بالا با جزئیات پیچیده نقاشی می‌شوند.

جعبه‌های اولینالا

قدمت این جعبه‌های کوچک بامزه سنتی به قرن هفدهم می‌رسد. ساخت جعبه‌های اولینالا فرآیندی ظریف با حدود 30 مرحله است که شامل اجرای حکاکی، نقاشی و استفاده از لاک می‌شود.

تاریخچه صنایع‌دستی مکزیک

در قلمرویی که اکنون به نام مکزیک شناخته می‌شود، انواع هنرها و صنایع‌دستی پدید آمدند که تقریباً با تاریخ مکزیک مشابهت داشتند. هنرهای عامیانه و صنایع‌دستی مکزیک از مواد مختلفی استفاده می‌کنند که از زیستگاه‌های طبیعی متنوع مکزیک به دست می‌آیند و برای مصارف سودمند، زینتی یا دیگر استفاده می‌شوند. سرامیک‌ها، دیوار پوش‌ها، گلدان‌ها، مبلمان، منسوجات و بسیاری موارد دیگر با دست‌ساخته می‌شوند و در سراسر جهان محبوب هستند. هنر مکزیکی با تکیه بر سنت‌های دیرینه‌ای که فرهنگ‌های بومی در جوامع خود زنده نگه‌ داشته‌اند، منحصربه‌فرد، درخشان، رنگارنگ و اغلب به سادگی فریبنده است.

در مکزیک، صنایع‌دستی ایجاد شده برای اهداف سودمند و هنر عامیانه در مجموع به عنوان "artesanía" شناخته می‌شوند، زیرا هر دو تاریخ مشابهی دارند و هر دو بخشی ارزشمند از هویت ملی مکزیک هستند. سنت آرتسانیا مکزیک ترکیبی از تکنیک‌ها و طرح‌های بومی و اروپایی است.

انواع صنایع‌دستی مکزیک که در هر منطقه غالب است، معمولاً منعکس‌کننده مواد طبیعی موجود در محلی است: چوب، فلزات، منسوجات، چرم، نخ و خاک رس بیشترین استفاده را دارند. از آنجایی که مکزیک یک مقصد توریستی محبوب است، به راحتی سوغاتی‌های تولید انبوه را خواهید یافت که منحصربه‌فرد هستند و ممکن است واقعاً منعکس کننده فرهنگ مکزیک باشند.

مکزیک به‌عنوان یکی از کشورهای آمریکای شمالی در جنوب ایالات‌متحده با حدود دو میلیون کیلومتر مربع مساحت و بیش از 80 میلیون نفر جمعیت واقع شده است. این کشور پس از آمریکا و برزیل، سومین کشور پرجمعیت قاره‌ی امریکا محسوب می‌گردد. حکومت آن جمهوری فدرال و مرکب از 29 ایالت هست.

به جرأت می‌توان گفت: بیشترین سهم از میراث فرهنگی قاره‌ی امریکا مربوط به دوره‌ی پیش از ورود مهاجران اروپایی به این قاره را، مکزیک به خود اختصاص داده است زیرا قبای مایا، اینکا و اَرَتک که پیشرفته‌ترین اقوام بومیان این قاره بوده‌اند در همین ناحیه به ویژه در شبه جزیره یوکاتان مکزیک می‌زیسته‌اند. بیشترین آثار به جای مانده از تمدن سرخ‌پوست‌ها شامل حجاری‌ها، مجسمه‌های غول‌پیکر، اَهرام، نقاشی‌های دیواری، ظروف سنگی، مسی و برنزی و همچنین زیورآلات طلا و نقره در قلمرو مکزیک امروزی مشاهده شده است.

به علت آمیزش شدید به نژاد مهاجرین اسپانیایی با بومیان، طبق توصیه کورِتس فاتح اسپانیایی در سال 1519 میلادی، نژاد دو رگه‌ی مستیزو (Mestizo) امروزه در این کشور اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهد. شاید به همین علت است که سنت و آداب و رسوم گذشته در این سرزمین بیش از سایر کشورهای قاره امریکا همچنان حفظ شده است.

مایاهای ساکن یوکاتان، دوستدار موسیقی بودند و با وسیله‌ی ساده‌ای که از کاسه‌ی سنگ‌پشت (لاک‌پشت) و استخوان گوزن ساخته می‌شد، می‌نواختند. آزِتک‌ها نوعی سلسله مراتب طبقاتی داشتند که مشتمل بود بر: اشراف، ثروتمندان، پیشوایان مذهبی و طبقات پایین اجتماع شامل کارگران و کشاورزان. زنان طبقات پایین در کار کشاورزی مردان را یاری می‌دادند در حالی‌که زنان طبقات مرفه اوقات خود را با اشتغال به بافتنی و سوزن‌دوزی می‌گذراندند.

آزتک‌ها به گل و عطر علاقه‌ی زیاد داشتند و به زیورآلات اهمیت بسیار می‌دادند. خط آزتک‌ها، تصویری و اغلب به‌صورت نقاشی بود که وقایع عمده را روی دیوارها ثبت می‌کردند. آزتک‌ها نیز مانند مایاها به موسیقی علاقه‌ی زیاد داشتند و مهم‌ترین وسیله موسیقی آن‌ها طبل بود. علی‌رغم اختلاط شدید نژادی هنوز هم یک‌چهارم جمعیت مکزیک را بومیان اصیل تشکیل می‌دهند و زبان رسمی امروز مکزیک، اسپانیایی و مذهب مردم آن، کاتولیک است.

در زمینه‌ی معماری، مکزیکی‌ها سعی کرده‌اند که تا حد زیادی از سبک بومی الهام بگیرند. مکزیکوسیتی با بیش از 14 میلیون نفر جمعیت از جمله پرجمعیت‌ترین شهرهای جهان بوده و مهم‌ترین مراکز تولید صنایع‌دستی مکزیک که شهرت جهانی دارد، عبارتند از:

• پوئبِلا
• گوادال خارا
• مکزیکوسیتی

قدمت و زیبایی صنایع‌دستی کشور مکزیک در قاره‌ی آمریکا همانند چین در آسیا است و در زمینه‌ی نقاشی دیواری با بهره‌گیری از سنت‌های گذشته، سرآمد می‌باشد.

ماسک‌ها

هنر ماسک‌های مکزیکی از زمان ماقبل اسپانیایی (قبل از اینکه اسپانیایی‌ها در سال 1519 قدرت را در دست بگیرند) در مکزیک ساخته شده‌اند. ماسک‌های مکزیکی در مراسم، آیین‌ها و رقص‌های سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. مواد اولیه مورد استفاده در ساخت ماسک‌ها چوب، خاک رس، چرم، مقوا، پارچه و کاغذ ماشه است.

ماسک‌ها بخشی از لباس‌هایی هستند که رقصندگان در رقص‌های معمولی مکزیکی، مانند پاراچیکوهای فیستا گرانده چیاپا د کورزو، دانزا دل کابالیتو بلانکو از ناکاجوکا (تاباسکو)، چینلوس‌های مورلوس و فریسه‌های سونورا استفاده می‌کنند.

ماسک‌های چوبی محبوب‌ترین هستند، به خصوص ماسک‌های توکوآرو. برخی از آن‌ها از چرم، موم، مقوا، پاپیه ماشه و مواد دیگر ساخته ‌شده‌اند. آفریقایی‌ها، پیرمردها و پیرزن‌ها، حیوانات و موجودات خارق‌العاده تم‌های رایج روی این ماسک‌ها هستند.

تهیه و گردآوری مطلب: وبلاگ فروشگاه اینترنتی پرنون

منبع: فروشگاه اینترنتی پرنون

با ارسال دیدگاه و پیشنهادات خود ما را در بهبود مطالب یاری کنید.