مشکلات تولید و توسعه صنایع دستی

تولید صنایع‌دستی از دیرباز در شهرها و روستاهای ایران رایج بوده است و هنر و صنایع‌دستی ایران در سراسر جهان شهرت گسترده‌ای دارد و افراد زیادی خواهان هنرهای دستی ایرانی هستند. متأسفانه در طی سال‌های اخیر تهیه و تولید صنایع‌دستی، هنرمندان را با مشکلاتی مواجه کرده است.

با توجه به این که زمینه اصلی فعالیت فروشگاه اینترنتی پرنون تولید و فروش انواع صنایع‌دستی است در این مطلب قصد داریم مشکلات تولید صنایع‌دستی و موانع توسعه صنایع‌دستی که پیش روی هنرمندان ایرانی و دیگر کشورها قرار دارد را مورد بررسی قرار دهیم و در نهایت راهکارهایی برای ارتقا و رفع مشکلات توسعه صنایع‌دستی پیشنهاد شده است.

مشکلات تولید صنایع‌دستی

تمدن چند هزار ساله ایرانی نشانی بر کثرت و تنوع هنرهای دستی در این کشور است که زمانی به عنوان صنعت اصلی در این سرزمین به شمار می‌آمد. اما آیا هم اکنون نیز می‌توان از آن به عنوان صنعت در کشور نام برد؟

دلایل بسیاری باعث ضعف این صنعت و به حاشیه کشانده شدن آن شده است که یکی از آن‌ها نبود شناخت واقعی بازار و سلیقه مصرف‎‌کننده امروزی یا به عبارتی بازاریابی مناسب است.

این نبود توجه و فاصله روزافزون میان خواسته مصرف‌کنندگان و تولیدات صنایع‌دستی در کشور باعث شده به این صنعت و هنر ایران صدمات جبران‌ناپذیری وارد شود در صورتی که این صنعت در طول سالیان دراز نشان داده، می‌تواند بسیاری از بازراها و توجهات داخلی و خارجی را به خود معطوف کند.

نبود توجه به بازاریابی، متأسفانه باعث شده صنایع‌دستی کشورهای دیگری مانند چین، هند و پاکستان با کیفیت بسیار پایین و با استفاده از موادی که گاه استفاده از آن‌ها توسط بسیاری از متخصصان علوم بهداشتی و سلامتی منع شده، بازارهای جهانی و حتی بازار داخلی کشور ما را در اختیار خود بگیرد.

سالانه میلیون‌ها تومان سرمایه مردم، صرف خرید این گونه محصولات و پر کردن جیب سرمایه‌گذاران خارجی می‌شود در حالی که صنایع‌دستی ما با کسر کوچکی از این مبلغ می‌تواند به شکوفایی شایسته و در خور شأن خود دست یابد.

این معضل نه تنها دل دوستداران، هنرمندان و دست‌اندرکاران این صنایع را به در می‌آورد بلکه باعث می‌شود یکی از بازارهای کاریابی و اشتغال‌زایی کشور نیز رو به نابودی رود.

با این حال بسیاری از جوانان با وجود نداشتن شغل، حتی به ذهن خود نمی‌آورند که به سمت تولید صنایع‌دستی بروند در صورتی که توجه به آن با رویکردهای اقتصادی به عنوان صنعتی درآمدزا، می‌تواند تحولات چشمگیری را منجر شود که جدا از سوددهی برای تولیدکننده در داخل کشور، عامل توسعه صادرات و ارزآوری شود.

علت این بی‌علاقگی جوانان را باید در کجا جست‌وجو کرد؟ آیا باید این دلیل سطحی‌نگر را پذیرفت که در عصر سرعت و فناوری، دیگر انگیزه‌ای برای روی آوردن به حرفه وقت‌گیر و پرمشقت هنر دستی باقی نمی‌ماند و جوانان در پی کسب شغلی پردرآمد و بدون مشکل هستند.

آیا با توجه به آمار زیاد جوانانی که در کارگاه‌های صنعتی بدون نور و تهویه هوا ساعت‌ها برای کسب درآمدی ناچیز مشغول به کار هستند باز هم می‌توان گفت: همه نسل جدید به دنبال کار راحت و پردرآمد است.

البته نباید به این موضوع بی‌توجه بود که رونق این صنعت در گرو هماهنگی و همکاری حلقه‌های شناخته شده‌ای است که در صورت اتصال شایسته می‌تواند به بار بنشیند. حلقه‌هایی مانند توجه مسئولان امر به وضعیت هنرمندان و صنعت‌‌گران کنونی که خود می‌توانند مشوقی برای نسل آینده باشد.

از دیگر حلقه‌ها می‌توان به سرمایه‌گذاری مناسب، بازاریابی داخل و خارج از کشور و برگزاری دوره‌های آموزشی برای هنرمندان در زمینه شناخت نیاز و سلیقه بازار و تبلیغات شایسته و گسترده نام برد.

‌موانع توسعه و گسترش صنایع‌دستی در کشورهای جهان سوم

تعدد، کوچکی و پراکندگی واحدهای تولیدی صنایع‌دستی در سطح کشور که طبیعتا رساندن خدمات لازم به آن‌ها و نیز انجام هرگونه برنامه‌ریزی برای افزایش تولید را دشوار می‌سازد.

ضعف بنیه مالی صنعتگران و دخالت وسیع عوام واسطه و سودجو در زمینه تأمین مواد اولیه‌ی موردنیاز صنعتگران و خرید محصولات تولیدی آنان به بهای غیرعادلانه.

عدم آگاهی و اطلاع صنعتگران از شیوه‌های جدید تولید (فناوری همساز با صنایع‌‌دستی) و سلیقه‌ی مصرف‌کنندگان خارجی و داخلی و نیز تکرار طرح‌ها و نقش‌ها در طول سالیان متمادی که نهایتا یکنواختی را موجب می‌‎شود.

عدم تمرکز امور به صنایع‌دستی در سازمانی واحد در بسیاری از این گونه کشورها که موجب نا به سامانی در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌ها شده و در مواردی نیز دوباره‌کاری‌هایی را باعث شده است.

رقابت شدید مصنوعات مشابه کارخانه‌ای به ویژه کالاهای مصرفی با محصولات دست‌ساز از طریق مصرف هزینه‌های سنگین برای جلب خریداران.

راه‌حل‌های از بین بردن مشکلات صنایع‌دستی

در کشورهای جهان سوم، دولت برای از میان برداشتن موانع موجود در زمینه توسعه و تعمیم صنایع‌دستی به یکی از دو شکل زیر دخالت می‌کند:

مداخله مستقیم از طریق ایجاد سازمان‌های اجرایی مسئول در نظام تشکیلاتی دولت: در این حالت ارگان دولتی مسئول بدون هدف انتفاعی، اقداماتی نظیر تأمین و توزیع مواد اولیه و ابزار کار بین صنعتگران، آموزش و تولید مستقیم، ایجاد نمایشگاه‌‌ها، فروشگاه‌ها و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی را به عمل آورده و ضمنا در زمینه‌ی بازاریابی و صدور محصولات دستی به خارج از کشور نیز فعالیت می‌کند.

مداخله‌ی غیرمستقیم از طریق ایجاد تسهیلات قانونی و کنترل: این هدف عموما با کمک به ایجاد و تقویت شبکه‌ی تعاونی‌های تولیدی و بازرگانی صنایع‌دستی و هدایت آن‌ها توسط ارگان‌های ذیربط دولتی تأمین می‌شود؛ ضمن آن که می‌تواند انجام اقداماتی به شرح ذیل را شامل شود:

1. تضمین محدوده‌ی فعالیت صنایع‌دستی که به موجب این حمایت، کارخانه‌های تولید‌کننده‌‎ی مواد اولیه و نیمه ساخته و یا ابزار کار، ملزم می‌باشند درصدی از تولیدات خود که مورد نیاز هنرمندان صنایع‌دستی است را با قیمت‌های ترجیجی در اختیار آنان قرار دهند. این روش هم اکنون در اندونزی اجرا می‌شود.
2. ایجاد تسهیلات اعتباری برای متقاضیان (تعاونی‌های صنایع‌دستی و صنعتگران منفرد). این روش نیز هم اکنون در کشورهای هند، پاکستان و ایران اجرا می‌شود.
3. معافیت صنعتگران دستی و روستایی از پرداخت مالیات.
4. تقدیر از صنعتگران ممتاز که تولید یا تولیدات آنان بنابر تشخیص هیئتی از صاحب‌نظران به عنوان آثار برگزیده‌ی سال انتخاب می‌شود. در این رابطه، جوایز و بعضا امکاناتی نیز به تولیدکنندگان صنایع‌دستی اعطا می‌شود. این رو هم اکنون نیز در کشورهای اندونزی، هند، مالزی و بنگلادش به اجرا در می‌آید.
5. اعزام صنعتگران برگزیده به مسابقات بین‌المللی با هدف بروز خلاقیت‌های بیشتر.

تهیه و گردآوری مطلب: وبلاگ فروشگاه اینترنتی پرنون

منبع: فروشگاه اینترنتی پرنون

با ارسال دیدگاه و پیشنهادات خود ما را در بهبود مطالب یاری کنید.